H μάχη στο Βαλτέτσι
του Σπύρου Βαζούρα*
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γράφει στα Απομνημονεύματά του, μεταξύ άλλων, για την ιδιαίτερη αξία της μάχης στο Βαλτέτσι και την επίδρασή της στην εξέλιξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας: « … πρέπει να νηστεύσωμεν όλοι διά δοξολογία εκείνης της ημέρας και να δοξάζεται αιώνας αιώνων έως ου στέκει το έθνος διότι ήτο η ελευθερία της πατρίδος …»
Η διπλή μάχη στο Βαλτέτσι, Απρίλιο και Μάιο 1821, υπήρξε από τις κρισιμότερες μάχες της Ελληνικής Επανάστασης. Η θριαμβευτική νίκη των «ατάκτων» ελληνικών δυνάμεων του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, αφ’ενός αναπτέρωσε το ηθικό των επαναστατών και αφ’ετέρου προκάλεσε σοβαρές απώλειες στην τουρκική στρατιωτική δύναμη της Πελοποννήσου. Συνέβαλε καθοριστικά στην Άλωση της Τριπολιτσάς το Σεπτέμβριο του 1821.
Σύντομο ιστορικό.
Τον Απρίλιο του 1821, οι επαναστατημένοι Έλληνες ξεκίνησαν την πολιορκία της Τριπολιτσάς που αποτελούσε το στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο της Πελοποννήσου. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης διέγνωσε σωστά, πως οι Τούρκοι θα προσπαθούσαν να σπάσουν την πολιορκία και αποφάσισε να οχυρώσει τα τρία στρατόπεδα των επαναστατών στους λόφους, δυτικά και νοτιοδυτικά της πόλης, στο Βαλτέτσι, το Χρυσοβίτσι και την Πιάνα. Εκεί συγκεντρώθηκαν οι μάχιμες ομάδες του Κολοκοτρώνη, των Μαυρομιχαλέων, του Αναγνωσταρά, του Γιατράκου και άλλων οπλαρχηγών. Από εκεί διενεργούσαν τις επιθέσεις κατά της Τριπολιτσάς.
Οι Τούρκοι την περίοδο εκείνη είχαν εκστρατεύσει, υπό τον Χουρσίτ πασά, εναντίον των δυνάμεων του Αλή πασά στην Ήπειρο. Από κει ο Χουρσίτ, μαθαίνοντας τα επαναστατικά γεγονότα στο Μωριά, στέλνει στις αρχές Απριλίου του 1821 ισχυρό πολεμικό σώμα 3.500 Τουρκαλβανών, υπό τον Κεχαγιάμπεη Μουσταφά, για να ενισχύσει την Τριπολιτσά και να καταπνίξει την επανάσταση.
Ο Κεχαγιάμπεης - τη νύχτα της 23ης Απριλίου 1821- φτάνει στα περίχωρα της Τριπολιτσάς και την επομένη μέρα επιτίθεται αιφνιδιαστικά στο Βαλτέτσι. Η τουρκική επίθεση αρχικά επιτυγχάνει και ένα τμήμα του στρατοπέδου παραδίδεται στη φωτιά. Καθώς η αντίσταση των Ελλήνων μαχητών συνεχίζεται, την πιο κρίσιμη στιγμή της μάχης καταφθάνουν ενισχύσεις με επικεφαλής τον οπλαρχηγό Πλαπούτα. Η τουρκική επίθεση αποδυναμώνεται και η πρώτη μάχη στο Βαλτέτσι λήγει.
Μετά το τέλος της μάχης και το επόμενο χρονικό διάστημα το στρατόπεδο αναδιοργανώνεται, οχυρώνεται εκ νέου και η φρουρά του ενισχύεται με 1.000 μαχητές με επικεφαλής τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Παράλληλα τοποθετούνται παρατηρητές στους λόφους γύρω απ’ την Τριπολιτσά που παρακολουθούν τις κινήσεις των Τούρκων και διευκολύνουν την επικοινωνία με φωτιές. Μια φωτιά σημαίνει ότι οι Τούρκοι κατευθύνονται προς Λεβίδι, δύο φωτιές προς Βαλτέτσι και τρεις προς Βέρβαινα. Με αυτό τον τρόπο επικοινωνίας, λόφο με λόφο, θα ειδοποιηθούν όλα τα ελληνικά τμήματα και θα σπεύσουν σε βοήθεια του σημείου που απειλείται με τουρκική επίθεση.
Πραγματικά, τη νύχτα της 12ης Μαΐου 1821, ο Κεχαγιάμπεης με 12.000 άντρες και πολιορκητικά κανόνια κατευθύνεται από την Τριπολιτσά, και πάλι, προς το Βαλτέτσι στο οποίο βρίσκονται 2.300 επαναστάτες με περιορισμένο οπλισμό και αμφίβολη μαχητική ικανότητα. Η σκληρή μάχη που ξεκινά θα διαρκέσει ολόκληρη τη μέρα. Το σύστημα επικοινωνίας λειτουργεί αποτελεσματικά και στο Βαλτέτσι το απόγευμα φθάνουν οι ενισχύσεις των Ελλήνων από τα άλλα στρατόπεδα των επαναστατών, με δυνάμεις του Πλαπούτα από το Χρυσοβίτσι και του Κολοκοτρώνη από την Πιάνα. Οι Τούρκοι εγκλωβίζονται σε διασταυρούμενα πυρά και έχουν σημαντικές απώλειες. Αργά το βράδυ φθάνουν νέες ενισχύσεις των Ελλήνων επαναστατών. Τις πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας, 13ης Μαΐου 1821, ο Κολοκοτρώνης διασπά τον τουρκικό κλοιό και ανεφοδιάζει τους επαναστάτες με τροφές και πολεμοφόδια. Η μάχη συνεχίζεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Οι απόπειρες των Τούρκων να καταλάβουν τους προμαχώνες αποτύγχαναν η μία μετά την άλλη. Ο Κεχαγιάμπεης αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο περικύκλωσης από τις ελληνικές ενισχύσεις και δίνει εντολή για υποχώρηση των Τούρκων, η οποία γρήγορα μετατρέπεται σε άτακτη φυγή προς την Τριπολιτσά, αφήνοντας πίσω το βαρύ οπλισμό τους και οτιδήποτε δεν μπορούσαν να μεταφέρουν. Η δεύτερη μάχη στο Βαλτέτσι κράτησε σχεδόν 24 ώρες και ήταν η πρώτη σημαντική νίκη του Αγώνα.
Οι στίχοι του λαϊκού ποιητή Παναγιώτη Τσοπανάκου είναι χαρακτηριστικοί για τη σφοδρότητα της μάχης: «… στο Βαλτέτσι στο Λεβίδι, πέφτει αλύπητο λεπίδι …» Ο ίδιος ο Κανέλλος Δεληγιάννης που έλαβε μέρος στη μάχη, έγραψε μετά την Ανεξαρτησία: «Αυτή η ένδοξος νίκη ήταν η κρίσις της Ελληνικής Επαναστάσεως και εις αυτήν χρεωστείται η ανεξαρτησία της πατρίδος καθ’ ότι ενεθάρρυνε και εμψύχωσε τους Έλληνας»
Πηγές: ardin-rixi.gr, www.sansimera.gr * μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. Λιβαδειάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου