Η Λιλή Ζωγράφου, κατά την προσωπική μου άποψη, αποτέλεσε μια πολυσχιδή προσωπικότητα με έντονες ευαισθησίες, με δυναμισμό και σθένος, η οποία όρθωσε το ανάστημά της σε κακώς κείμενα και δεκαρικούς λόγους, σε κυβερνήσεις, σε πολιτικές πεποιθήσεις, επιλέγοντας να ζει ελεύθερα, να εκφράζεται ελεύθερα και να πληρώνει μόνη της το τίμημα των πράξεων της.
Γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου του 1922 στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής της. Σπούδασε φιλολογία και λάτρεψε τη δημοσιογραφία και τη συγγραφή, επηρεασμένη σε μεγάλο βαθμό από τον πατέρα της, ο οποίος ήταν εκδότης μιας αρκετά φιλελεύθερης για την εποχή εφημερίδας.
«Μότο» της η ελευθερία πάσης φύσεως. Ελευθερία λόγου, ελευθερία σκέψης και κρίσης, σεξουαλική ελευθερία και επιλογή μιας ζωής απαλλαγμένης από στερεότητα, κατεστημένα, προκαταλήψεις και ταμπού.
Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής, κατηγορήθηκε για τη δράση της ως αντιστασιακή, φυλακίστηκε εγκυμονούσα και γέννησε μέσα στο κελί της το μοναδικό παιδί που απέκτησε, τη Ρένα Χατζηδάκη, το τέλος της οποίας γράφτηκε ξαφνικά στη Τζια, το καλοκαίρι του 2003.
Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος και αρθρογράφος γαρ, λάτρεψε τα ταξίδια, συζητήθηκε πολύ για την πένα της και το συγγραφικό της έργο άφησε ανεξίτηλα χαράγματα στις σκέψεις των αναγνωστών της λόγω των «σκληροπυρηνικών» και ανατρεπτικών της κειμένων.
Αντιτάχθηκε στη δικτατορία και παρά τις συλλήψεις, τους διωγμούς και τις φυλακίσεις λόγω των αριστερών της φρονημάτων, δε δίστασε μέσα από συγγράμματα και καυστικές επιστολές να αγωνίζεται να ευαισθητοποιήσει γυναίκες των γραμμάτων και της τέχνης να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και να αντισταθούν σθεναρά, στον περιορισμό και τη χειραφέτηση.
Τα χειμαρρώδη δημιουργήματά της, τα οποία εξακολουθούν να κατέχουν διαχρονική αξία, προβληματίζουν και καταγράφουν συναισθηματικά την κάθε εποχή μέσω λεκτικών ακροβατισμών. Η Λιλή Ζωγράφου τολμά και αγγίζει πρότυπα, απομυθοποιεί στερεότυπα και δίνει στον αναγνωστικό της κοινό την ελευθερία να ανακαλύψει μόνος του τις θεωρίες και τα βαθιά νοήματα των έργων της. Ενίοτε, επιλέγει να μην κοσμεί με ήρωες τα έργα της. Ήρωες είμαστε εμείς οι αναγνώστες, όπου προσπαθεί να μας μυήσει στην αυταπάρνηση των φόβων μας, των ψυχικών μας ενδοιασμών με απώτερο σκοπό την ελευθερία, την τόλμη και το πάθος για ζωή.
Τα περισσότερα συγγράμματά της άφησαν εποχή. Εντρύφησε σε βαρύγδουπες προσωπικότητες και παρουσίασε μέσα από τα έργα της τη δικής της εκδοχή για τον Καζαντζάκη, τον Ελύτη, τον Καρυωτάκη και τον πολυαγαπημένο της Κάφκα.
Δήλωνε άθρησκη, υποστήριζε το γυναικείο κίνημα, λάτρευε τη γυναικεία φύση αποκαλώντας τη θείο δώρο και αγαπούσε τον έρωτα με ορμή. Επέλεξε μια πολυτάραχη και μεστή πορεία, ξεχειλίζοντας το ποτήρι της ζωής της, καταγράφοντας στο ενεργητικό της 3 γάμους και καταλήγοντας στο τέλος να ζει μοναχικά, συντροφιά του εαυτού της.
Επισημάνθηκε ως πολιτική ακτιβίστρια ασκώντας έντονα και με πάθος κριτική επί πάντως επιστητού, απέκτησε φανατικό αναγνωστικό κοινό, και η εργογραφία της η οποία ξεκίνησε το 1950, περιλαμβάνει πολύτιμους τίτλους, όπως Επάγγελμα: Πόρνη, Η γυναίκα που χάθηκε καβάλα στο άλογο, Μου σερβίρετε ένα βασιλόπουλο παρακαλώ;, Η γυναίκα σου η αλήτισσα, Η Συβαρίτισσα, Νύχτωσε αγάπη μου, είναι χτες, Παλαιοπώλης Αναμνήσεων και πολλά ακόμα που κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον μας με κύκνειο άσμα το πολυβραβευμένο Η αγάπη άργησε μια μέρα.
Αξίζει να αναφερθεί, ότι το έργο της η Συβαρίτισσα, το οποίο μπορεί να θεωρεί και αυτοβιογραφικό, ήταν εκείνο που ενέπνευσε τον Μίλτο Πασχαλίδη να δημιουργήσει το ομώνυμο τραγούδι του και να το αφιερώσει στην ίδια λίγα μετά το θάνατό της.
Έφυγε από τη ζωή στις 2 Οκτωβρίου του 1998, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο στη γενέτειρά της όπου και ενταφιάστηκε. Έπειτα από 22 χρόνια, οι συντοπίτες της θέλοντας να αποδώσουν φόρο τιμής στη μνήμη της, αποφάσισαν τη μεταφορά των οστών της σε οικογενειακό τάφο ιδιοκτησίας του Δήμου Ηρακλείου, όπου άναυδοι συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν σε θέση να εντοπίσουν κανένα συγγενικό της πρόσωπο…
Εκ πεποιθήσεως ή συγκυριακά, η Λίλη Ζωγράφου πορεύτηκε μόνη, εξακολουθεί να πορεύεται μόνη παρά τους πολυάριθμους αναγνώστες της και συνεχίζει να δηλώνει αισθητά την παρουσία της… εν τη απουσία της…
Κατερίνα Σιδέρη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου